Maedi-Visna koyunların virüs etkenli bir hastalığıdır. Hastalık ilk kez 1954 yılında İzlanda’da tanımlanmıştır. İzlanda dilinde maedi solunum güçlüğü, nefes darlığı anlamına geldiği için Maedi adı verilmiştir. Hastalığın diğer b ...
Ekinokok genel olarak kist hidatik olarak bilinen, tıbbi adı Ekinokkosis veya Hydatidosis olan bir parazit hastalığıdır. Hastalık etkeni olan parazit Echinoccus granulosis (EG) olarak adlandırılan bir şerittir.
Şe ...
Çiftlik hayvanlarında verem (tüberküloz) işletmelerin sürdürebilirliğini önleyen en önemli hastalıklardan biridir.
Hastalığın etkeni Mycobacterium bovis adı ...
Ergotizm hayvanların hastalıklı bitki yemesi sonucunda meydana gelen birtakım bozukluklardır.
Ergotizmin Türkçe karşılığı “çavdar mahmuzu zehirlenmesi” dir.
...
Doğum olduktan sonra bazı buzağıların ‘’sarıya boyanmış’’
oldukları görülür.
Böyle buzağılar canlı olabildikleri gibi, ölü doğmuş olarak
da bulunabilirler ...
Süt kesen koyun ve keçilerde süt veriminin aniden azalması veya tamamen kesilmesi ile ortaya çıkan agalaksi (agalaksiya) hastalığına yetiştiricilerin verdiği isimdir. Zaten orijinal isim de “sütsüzlük” anlamı ...
Sığırların derilerinde kanamalı noktacıklar veya kanamalı kabarcıklar ile ortaya çıkan, sineklerin hayvandan hayvana bulaştırdığı paraziter bir hastalıktır. Hastalığın etkeni Parafilaria bovicola adı verilen bir yuvarlak kurt (nematod ...
Sığırlarda ve özellikle de yeni doğum yapmış ineklerde bazen kanlı dışkı ile seyreden hastalıklar söz konusu olabilir.
Kanlı dışkı; içinde kan pıhtıları görülen ishaller veya katran renginde dışk ...
Körlük beyinde, gözde ve göz sinirinde olan hasarların sonucunda ortaya çıkan bir belirtidir. Koyun ve keçilerde körlüğün belirti olarak ortaya çıktığı hastalıkları sıralayalım;
...
Keçilerin akciğerleri ile akciğer zarlarını etkileyerek, solunum yolu sorunlarıyla ortaya çıkan, çok bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır. Etkeni Mycoplasma mycoides (Mm) mikrop kümesinden (ailesinden) Mycoplasma capri ...
Jersey ırkı inekler dünyada cüsselerine göre en fazla süt veren hayvanlardır. Ayrıca süt yağı, süt proteini, sütteki yağsız kuru madde oranı diğer ırklara göre gayet yüksektir. Süt kalsiyumu da yine aynı şekilde yü ...
Artıkların çiftlik hayvanlarına verilerek yem olarak değerlendirilmesi mümkündür.
Tarla artıkları, manav, market artıkları, gıda sanayii artıkları, unlu mamuller ve fırın artıkları, konservecilik ve m ...
İşkembe asidozu çiftliklerin yaygın ve yüksek maliyetli bir sorunudur.
Özet olarak geviş getiren hayvanların yüksek nişasta ve düşük selüloz (lif) aldıkları zaman ortaya &ccedi ...
İneklerde ve besi danalarında döş ödemi, sıklıkla görülmese de, bazen yetiştiricilerin karşısına çıkmaktadır.
Sorun gerdan ile ön ayaklar arasında (parasternal bölge) su toplan ...
Sütçü sığır işletmelerinin başlıca dertlerinden biri meme yangılarıdır (mastitis).
Çok sayıda mastitis etkeni olmakla birlikte, en önemli etkenlerin başında E.coli gelmektedir. ...
Kükürt (sülfür, S) geviş getiren çiftlik hayvanlarında eksikliği de, fazlalığı da zararlı olan bir mineraldir.
Sülfür işkembede mikrobiyal protein sentezinde rol oynar. Methion ...
Çiftlik hayvanlarında sancı (karın ağrısı) bir belirtidir ve önemli hastalıkları işaret eder.
Sancı aynı zamanda bütün dünyada bir ”hayvan refahı” sorunu olarak kabu ...
Kalitesiz yumurta (Besleme hataları, kuru dönem hataları)
Yumurta üretememe
Yaşlı yumurta (geç tohumlama yapılması)
Üretilmiş yumurtanın oviduct’a (yumurt ...
Hastalıklara karşı korunma için hazırlanmış biyolojik maddelere aşı yapılan işleme de aşılama denir. Aşılama; hayvanları hastalıklardan korumak, hastalık etkenlerini kontrol altına almak, hastalığın yayılmasını engellemek, ölüm oranını en aza indirmek ...
Tavuk Hastalılarının Sebepleri Kaliteli ve bol miktarda ürün alabilmek ancak sağlıklı hayvanlarda mümkündür. Bu sebeple hastalıların ortaya çıkış yetiştiriciler tarafından çok iyi bilinmelidir. ...
İneklerde ve besi danalarda yeme-içme bozuklukları, ne yazık ki, hayvancılık işletmelerinde sıklıkla karşılaşılan durumlardır.
Yeme içme bozuklukları arasında akla ilk gelenler duvar yalama, toprak yeme, tahta kemirme, idrar içme, idrar yalama gibi problemlerdir. B& ...
İnek tohumlanınca döllenmiş yumurta (zigot) yumurta yolunda (oviduct) 6 günlük bir yolculuk yaparak yedinci gün rahime düşer. Bu yolculuk esnasında zigot bölünerek “embriyo” gelir.
Embriyonun anne tarafından tanın ...
Yeni doğan kuzu, oğlak ve buzağılarda eklem yangıları hayvancılık işletmelerinin önemli sorunları arasındadır.
Eklem yangıları (Arthritis) birçok eklemde (Polyarthritis) veya tek bir eklem de olabilir. Ön ayak eklemlerinde (Carpal) daha çok ortaya çıkar. A ...
Yeni doğmuş kuzu, oğlak ve buzağılarda sadece bir gerçek mide vardır. Abomasum, şirden veya şırdan adını verdiğimiz bu gerçek midenin ön kısmında ileriki günlerde ön mideler, yani rumen, retikulum ve omasum oluşur. İşkembe, börkenek ve kırkbayır dediğimiz ön ...
Düve yetiştirmek süt sığırcılığında yem masrafından sonra ikinci sırada gelen önemli bir masraf kalemidir. Doğumdan beri sürekli masraf edilen dişi bir buzağı düve olup doğuracak, bize bir yavru ve süt verecektir.
Doğum takiben düvenin memelerinden s&u ...
Şeker pancarı (Beta vulgaris) Amaranthacea ailesinden bir yumru bitkidir. FAO verilerine göre 1 ton şeker pancarından 150 kg şeker elde edilir. Yan ürün olarak 500 kg yaş pancar posası çıkar.
Bu posa preslenirse 210 kg, kurutulursa 50 kg olarak çift ...
İnekler her zaman temiz, taze, kaliteli suya ihtiyaç duyarlar. Canlı ağırlıklarına göre
değişmekle birlikte, bir inek günde, en az, 100 litre su tüketir.
İnekler yosunlu suları içmek istemezler. Zorunlu olarak içseler bile, hoşlanmazlar. Bu dur ...
Bakır önemli bir mikromineraldir. Vücutta antioksidan
enzimlerin ve bazı hormonların yapısına katılır. Bakır eksikliğinde vücut
direnci azalır. Zayıflama, kansızlık, tüylerde bozukluklar, döl verimi sorunları,
ishal, tırnak yapısında anormallikler, to ...
Tükürük (salya) ineklerde sindirime yardımcıdır. İşkembede de tampone edici bir görevi vardır. Vücutta karbondioksit ve bikarbonat oranını ayarlayarak metabolik asidozu önler.
Salya’nın aşırı miktarda olmasının iki ana sebebi vardır. Primer ( ...
Gangrenli meme yangısı ineklerin ve sütçü keçilerin tehlikeli bir hastalığıdır. Meme loblarından birisi mavimsi, mor renkten siyaha kadar değişen bir renk alır. İştahsızlık, durgunluk, ani zayıflama, titreme, yatar pozisyonda kalma gibi sistemik belirtiler görül& ...
Gürbüz buzağı ‘’işletmelerin temelinin sağlam olması’’ anlamına gelir. Gürbüz buzağı ‘’kazançlı işletme’’ demektir. Böylece iyi bir inek, kaliteli bir besi danası elde etmiş oluruz.
Buzağılarımıza gürb& ...
Et ve süt elde ettiğimiz hayvanlar işkembeli hayvanlardır. İşkembe sayesinde bu hayvanlar et, süt ve süt yağı üretirler. Herhangi bir sorun yaşadıklarında ise ilk önce işkembeleri çalışmaz. Yetiştiriciler arasında genel olarak ‘’ineğin iştahı yok’ ...
Çiftlik hayvanlarında inleme çok önemli bir belirtidir. Çoğunlukla inleme belirtisi ile ortaya çıkan hastalıklar prognozu (akıbeti, sonu) kötü olan hastalıklardır.
Şiddetli pneumoni (zatürre, solunum yolu enfeksiyonu), &c ...
Buzağı ishalleri çiftliklerde gerçekten büyük sorun. Erken müdahale, klinik bulguların iyi takibi ve değerlendirilmesi buzağı kayıplarını önleme yönünde bize başarı getirebilir.
Buzağıların ishal olmaması için koruyucu hekimlik önl ...
Buzağı ishallerinin doğum yapan inekle ilgili yönleri de söz konusudur. Buzağı ishallerinin anneleri ile ilgili olan taraflarını gözden geçirelim.
İlk olarak söylenmesi gereken “sağlıklı anneler ve sağlıklı yavrular” konusudur. Annenin bes ...
Çiğ sütte somatik hücre sayısı (SHS) ineğin meme sağlığı ve süt kalitesi hakkında önemli bir göstergedir.
Staphylococcus aureus adı verilen mikroorganizmanın meme dokusunda yaptığı yıkımlanmanın sonucunda ortaya çıkan meme yangısına kontag ...
Süt sığırcılığında hayvanların yattığı yer büyük önem taşır. İnek altlıklarının sağlık, verim ve üreme yönünden etkileri tartışılmaz boyuttadır.
Altlık materyallerinin ineklere konfor sağlaması ve meme yangısı (mastitis) yönünden g&u ...
Hiçbir belirti göstermeden, müdahale etme şansı vermeden küçükbaş hayvanların ölümüne yol açan hastalıkları ve olayları sıralarsak; enterotoksemi (Clostridium perfringens tip D enfeksiyonu), Bradzot (Clostridium septicum enfeksi ...
Silaj, özellikle süt sığırcılığında, en önemli yemlerden
biridir.
Her şeyde olduğu gibi, silaj da doğru kullanıldığında çok yararlıdır.
Fakat ülkemizde silajların birçok işletmede ne yazık ki, faydadan çok zararlı
olduğunu g& ...
Herhangi bir sebepten ishal olan buzağının önemli ölçüde su kaybettiği bilinmektedir. Ancak bu bilgi yeterli değildir. Çünkü su vücuttan giderken yanında birtakım mineral tuzlarını da götürür.
İshal olan buzağının bağırsak mukoz ...
İri yapısı ve yağlı sütü ile ünlü Anglo-Nubian Keçileri aslen Hindistan kökenli olan Nubian keçileriyle İngiliz keçi ırklarının uzun yıllar melezlenmesi sonucunda elde edilmiştir.
Nubian ırkı ismini Mısır’ın güneyi ile Sudan&rsquo ...
İneklerin gözleri yuvalarından dışarı doğru fırlamış ise bu duruma “exophtalmos” adı verilir. Eğer şiddetli bir darbe sonucunda göz yuvarlağı göz çukurunun tamamen dışına fırlamış ise buna da “proptosis” denilmektedir.
İnek ...
Bağırsak düğümlenmesi ineklerde ve bazen buzağılarda ortaya çıkabilecek olan akut (ani seyirli) bir sorundur. Her ırkta, her yaşta görülebilir. Fakat, ineklerde doğum sonrası dönemde görülme sıklığının daha fazla olduğu bilinmektedir.
İ ...
1-Besi danaları arpa-buğday-mısır gibi taneli
yemlerden tükettikleri zaman canlı ağırlık artışı sağlarlar. Taneli yemler
daima iri kırılmış veya ezilmiş olmalı, kesinlikle un haline getirilmemelidir.
2-Rasyonda kaba yem, kesif yem, prote ...
Buzağının vücut ısısı yükselirse bir hastalık, özellikle de bir enfeksiyon söz konusudur. İshal, göbek yangısı, eklem yangısı, difteri ve solunum yolu enfeksiyonlarında vücut ısısı yükselir. Bunun dışında termik stres (ısı stresi) de vücut ısısının ...
Hastalıklarla karşı karşıya kaldığımızda hastalığın
belirtileri ortaya çıkmıştır ve biz sadece belirtileri görürüz. Aslında o
hastalıkların arkasında ‘’yapıcı, hazırlayıcı sebepler’’ vardır. Yani, yazının
başlığındaki gibi, her ha ...
İneklerde ve diğer hayvanlarda diz kapağı (patella) takılması zaman zaman ortaya çıkan bir sorundur.
Patella (diz kapağı) diz ekleminin üzerinde bir oluk boyunca aşağı-yukarı belli sınırlar içerisinde hareket eder.
Patellanın bazı sebeplerd ...
Doğum yapan ineğin ilk kızgınlığını görmek en önemli bulgudur. Takiben ikinci kızgınlığını da görmek ve kaydetmek gerekir. Her şey yolundaysa üçüncü kızgınlık görüldüğünde ineğin tohumlanması uygundur.
İnek kızgınlık belirtileri g ...
Hayvan sahiplerinin en başta gelen şikayeti iştahsızlıktır. Çiftliklerde “yemini yemiyor” şikayeti yaygın bir sorundur. Ama iştahsızlık sadece bir belirtidir. Tek başına bir hastalık değildir. Kesinlikle diğer belirtilerle, iyi bir veteriner hekim muayenesiyle, hatta b ...
Koyunlarda şiddetli kansızlık ile seyreden, kenelerle bulaşan bir hastalıktır. Etkeni Anaplasma ovis’tir. Ülkemizde çoğunlukla Anaplasma ovis bulunduğu, ancak, bazen Anaplasma phagocytophilum’un da etkenler arasında olduğu bilinmektedir. Bulaşma çoğunlukla keneler i ...
Düveler bir işletmenin en önemli yatırımıdır.
ABD’li çiftlik sahiplerinin ifadelerine göre, bir işletmede yem maliyetinden sonra ikinci sırada gelen maliyet unsuru düve yetiştirmektir. O yüzden düvelerin döl tutmaya hazır hale getirilmesi ...
İneklerde doğum sonrası idrarda kan görülmesine “puerperal hemoglobinüri” adını veriyoruz. Bilindiği gibi hemoglobin kana rengini veren, alyuvarların (eritrositlerin) içinde bulunan, oksijenin vücut içinde taşınmasını sağlayan madded ...
Buzağılar erişkinlere göre daha çabuk ısı stresine girerler. Isı stresine giren buzağının soluma sıklığı artar. Yetiştiriciler arasındaki deyimle “karnını döver”. Giderek ağzını açarak solumaya başlar. Daha az yem tüketir. Daha çok su i&cce ...
Süt sığırcılığı ile uğraşan işletmelerin yem maliyetleri gerçek anlamda büyük sorun oluşturmaktadır. Eskiden fakültelerde “1 litre süt satınca 2 kg kesif yem alınabilmeli” diye bir öğreti vardı. Öyle olsa iyi. Ama, şimdi “1 ...
İneklerin ya da buzağıların tüyleri bize bir işaret verir. Tüy yapısı besleme, sağlık, hastalıklar, hatalar konusunda önemli bir göstergedir. Hatta, tüy yapısının sürü yönetimi hatalarının önemli bir göstergesi olduğunu söyle ...
Süt sığırcılığı işletmelerinde sürü yönetiminin temel kurallarından biri de iyi gözlemdir.
Damda, ahırda 5 dakikalık iyi bir gözlem çok büyük anlam taşır. O esnada gördüklerimizi değerlendirebilirsek önemli sonuçlar or ...
Süt sığırcılığında “deplasman” denilince akla ilk gelen “abomasum deplasmanı”dır. Geviş getiren hayvanlarda üç ön midenin, yani, retikulum, rumen ve omasumun arkasından gelen gerçek mideye abomasum (şirden veya şırdan) ad ...
Koyunlarda tüy çekme (yün yolma, yün yeme) bazı sürülerde önemli sorunlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Koyunlarda yün yolma çoğunlukla dişilerde ve kapalı barınaklarda gözlenmektedir. Genel olarak sırt bölgesinde ...
Buzağı, kuzu ve oğlakları ishal sebebiyle kaybediyoruz ya da ishal geçirenler yetiştiricilerin deyimiyle ‘’kavruk’’ kalıyorlar.
İshal görüldüğünde yetiştiriciler daha önce kullandıkları bir antibiyotiği tekrar kullanıyorla ...
İri buzağı, güç doğuma yol açması bakımından, önemli bir risk faktörüdür. ABD’de Sürü Yönetimi ile ilgili bir sorun olarak kabul edilir. Ülkemizde bazı yetiştiriciler iri buzağı doğmasından hoşlanırlar. Ancak; güç doğuma ...
Hayvanlar arasında meme tümörlerinin en çok görüldüğü tür köpeklerdir. Fazla sıklıkla olmasa bile, zaman zaman inek, keçi ve koyunlarda da meme tümörleri görülür.
Tümörlerin bir kısmı dışarıdan bell ...
Yararlı mayalar hayvanlarda yem katkısı olarak kullanılmaktadır. Bu yazımızda yararlı mayalardan Saccharomyces cerevisiae’nın geviş getiren hayvanlardaki kullanım alanları üzerinde duracağız.
Saccharomyces cerevisiae ekmek ve şarap yapımında kullan ...
Giardia hayvanlarda ve insanlarda bulunabilen, hastalık yapıcı bir bağırsak parazitidir. Protozoa’dır. Çiftlik hayvanlarında ve özellikle yavrularda sorunlara yol açar.
Giardia duodenalis (Giardia lamblia, Giardia intestinalis) adı verilen protozoa buzağı, oğlak ...
Koyun ve keçilerin Çiçek Hastalığı Orta Asya, Afrika, Ortadoğu ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de görülen bir hastalıktır. Afrika’da Ekvator’un kuzeyindeki ülkelerde görülür. Çok bulaşıcı ve öldürüc&u ...
Kuzu ve toklularda soluk alma güçlüğü, hızlı soluma, efor sonrası öksürük, durgunluk, ağırlık kaybı, yüksek ateş, iştahsızlık, yatar pozisyon, sürüden ayrı kalma gibi belirtilerle ortaya çıkan solunum yolu enfeksiyonları aynı zamanda &oum ...
Bir süt sığırcılığı işletmesinde eğer aşağıdaki hastalıkların görülme sıklığı fazlaysa mutlaka besleme hataları söz konusudur.
Düşük süt bileşenleri (yağ, protein), düşük süt verimi, lohusalık dönemi hastalıkları (ketosis, topallık, ...
İneklerin doğumdan hemen önce ve doğumdan sonraki günlerde iştahsız olması, gerekli miktarda kuru madde alamamaları büyük sorunların habercisidir.
Kuru dönemde işkembe papillaları küçülmüş, işkembenin içerisindeki faydalı bakteri ve ...
Buzağı ishalleri hayvancılık sektörümüzü baltalayan önemli sorunlarımızdan biridir.
Herhangi bir sebepten ishal olan buzağının önemli ölçüde su kaybettiği bilinmektedir. Ancak bu bilgi yeterli değildir. Çünkü su vücutt ...
Brusellosis (Bruselloz) çiftlik hayvanlarının en önemli bulaşıcı hastalıklarından biridir. Etken Brusella ismi verilen bir bakteridir. Dünya’da ilk kez 1887 yılında Kırım Savaşı’nda Dr. David Bruce tarafından identifiye edildiği için bu mikroorganizmaya Brucell ...
Besicilikte en önemli iki sorunun birincisi, besiye uygun dana temini, ikincisi ise besi sonuna kadar yem teminidir. İkisi de önemli miktarda finansman gerektirir. Üçüncü sorun ise işte budur. Finansman.
Besiye uygun daha temini için ülkemizde ...
Buzağılarda kulak yangıları (otitis) bazen sorun olmaktadır. Hasta kulağın olduğu tarafa doğru başın eğik tutulması en önemli belirtidir. Kulaktan akıntı gelmesi, iştahsızlık, bazen denge kaybı, başın bir yere sürtülmesi, hasta kulak tarafına doğru dönme gibi belirtiler de g&o ...
Dünyada hayvan refahına büyük önem verilmektedir. Hayvanların stresten uzak tutulmaları ve hasta olmalarının, aç kalmalarının ve ağrı çekmelerinin önlenmesi başlıca görevimizdir. Örneğin; şiddetli sancı ve ...
Çiftlik hayvanlarında titreme birçok hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Titreme temel olarak sinirsel bir belirtidir. Bu belirti yalnız başına olmaz. Başka birtakım belirtilerle birlikte karşımıza çıkar.
Büyükbaşlarda Koriza (sığırların ö ...
Evet, yeni doğan buzağı, kuzu ve oğlaklarda parazit olabilir.
Yuvarlak kurtlar, akciğer ve bağırsak kıl kurtları rahim yoluyla, hatta süt yoluyla bile anneden yavruya geçebilir. O yüzden anne adayı inek, koyun ve keçilere doğumdan 1-2 ay önce mutlaka bir i&c ...
Düveler bir işletmenin en önemli yatırımıdır.
ABD’li çiftlik sahiplerinin ifadelerine göre, bir işletmede yem maliyetinden sonra ikinci sırada gelen maliyet unsuru düve yetiştirmektir. O yüzden düvelerin döl tutmaya hazır hale getirilmesi ...
Koyunlarda siğil (papilloma) bir virüs enfeksiyonu olarak zaman zaman sürülerde sorun haline gelebilir. Etken papillomavirus ailesinden OaPV1, OaPV2 virüsleridir. Bazı vakalarda sığır papillomaviruslerinden BPV2 genotipinin de saptandığı bildirilmiştir.
Koyunlarda si ...